Jak wydobyć potencjał ucznia? – o coachingu w edukacji. Część I

   Multimedialny świat stworzył nowe pokolenie dzieci, które muszą  
   mieć wszystko co najlepsze, szybko i najlepiej bez większego 
   wysiłku. Nowe pokolenie tworzą także rodzice, goniący za pracą,
   sukcesami, albo pochłonięci wirtualną rzeczywistością internetu
   czy seriali.  Dzieciom brakuje często miłości,  właściwej opieki,
   czasem zwyczajnego zainteresowania.
 
Do szkół przychodzą dzieci, z którymi nauczyciele coraz częściej sobie nie radzą.                       Wraz z wiekiem uczniów słabnie ich motywacja do nauki, rodzi się agresja, brakuje im stabilności emocjonalnej.Stąd w dzisiejsz ch czasach nauczyciele potrzebują nowych kompetencji  by  móc skutecznie ich motywować do zdobywania wiedzy i rozwijania własnego potencjału.
 
Jednym słowem nowoczesne dzieci potrzebują nowoczesnych nauczycieli.
 
Kiedyś usłyszałam, że nieważne jest jaką metodą pracujemy, a to z kim pracujemy. Proces indywidualizacji jest bardzo ważny  w relacjach z uczniem, nikt z nas przecież nie chce być „częścią masy”. System szkolny zabija w uczniach indywidualność,   ale skoro system to też    my - nauczyciele, to od kogo zależy czy dziecko stanie się „częścią masy” czy nie?
 
Zadaniem nauczyciela jest „zauważyć” każdego ucznia, wiedzieć coś o nim, rozumieć jego specjalne potrzeby edukacyjne, umieć tworzyć z nim relacje. Cenne jest umiejętne wykorzystywanie informacji zwrotnej (np. dlaczego uczeń zachowuje się tak a nie inaczej?), słuchanie uczniów.
 
Jednak najważniejszą rzeczą dla nauczyciela (rodzica) w całym procesie edukacji  i wychowania jest znajomość siebie.
Pozwolę sobie zacytować tu słowa wielkiego pedagoga Janusza Korczaka – O byciu sobą:        
             „ Bądź sobą- szukaj własnej drogi. Poznaj siebie, zanim dzieci poznać zechcesz.
                                    Zdaj sobie sprawę z tego, do czego sam jesteś zdolny…”.
 
Często myślimy naszymi przekonaniami, doświadczeniami, a to nie musi być rzeczywistość. Dlatego warto wyjść ze strefy komfortu, dokonać zmiany, nieustannie się rozwijać, zdobywać nowe umiejętności, a to na pewno przełoży się na nasze życie i co za tym idzie życie naszych dzieci.
 
Istnieje rozwiązanie, w którym ty znasz i zachowujesz swoją wartość a tym samym uwalniasz potencjał swojego wychowanka, rozwijasz jego kreatywność, wydobywasz jego mocne strony, pomagasz pokonywać jego ograniczenia, tak by mógł odnieść sukces, jest to coaching.[1]
 
Coaching w edukacji
 
To proces indywidualnego doradztwa, w którym nauczyciel - coach, nawiązuje relację                     z klientem-uczniem i stymuluje go do dalszego rozwoju. Coach prowadzi uczestnika coachingu, zaczynając od jego mocnych stron, pozytywnych cech i osiągniętych sukcesów. Coaching to zachowanie i postawa, którą inne osoby postrzegają jako atrakcyjną i która rozbudza w nich silną potrzebę nawiązania kontaktu z coachem.
 
Pięć zasad ważnych dla nauczyciela -coacha i wiążących się z osiąganiem wyników:

• Sposób zachowania uczniów odzwierciedla ich myśli.
• Należy doceniać indywidualność oraz jej poszukiwać.
• Brak motywacji często odzwierciedla zniechęcenie.
• O działaniu decydują jego przewidywane konsekwencje.
• Uczniowie traktowani odpowiedzialnie zachowują się odpowiedzialnie.

 
Ważne jest abyśmy posiadali szczególne kompetencje, które spowodują, że proces ten będzie możliwy i skuteczny.
 
Kluczowe kompetencje Coacha ICF:

1.  Budowanie kontraktu coachingowego.
2.  Budowanie relacji między coachem a klientem, zaangażowanie niewerbalne,   obecność "tu i teraz", docenianie, ciekawość.
3.  Komunikacja coachingowa, która podsumowuje, parafrazuje, powtarza   i odzwierciedla. Zawiera ona słuchanie odzwierciedlające, pytania coachingowe, ciszę,bezpośrednią komunikację (odnoszenie się bezpośrednio do zmysłów) oraz intuicję.
4.  Umiejętność stosowania "mocnych" pytań.
5.  Wyznaczanie, planowanie i osiąganie celów klienta.
6.  Wspieranie klienta w postępach uczenia się i rozwijaniu nowych zachowań poprzez stosowanie wielu narzędzi coachingowych.

Spośród wszystkich kompetencji coacha w edukacji najistotniejsze są te, dotyczące efektywnego komunikowania oraz wspierania procesu uczenia się i osiągania rezultatów.  Jedną z takich umiejętności jest rozpoznawanie stylów myślenia ucznia.                                             
W połowie lat siedemdziesiątych David Kolb opracował model stylów uczenia się, według którego uczenie zaczyna się od konkretnego doświadczenia. Człowiek myśli o doświadczeniu       i zbiera informacje. Potem zaczyna uogólniać i analizować, aby ostatecznie dostrzec podobieństwo między doświadczeniem a konkretną sytuacją szkolną. Bernice McCarthy wykorzystując m.in.  dorobek Kolba oraz dominację półkul mózgowych, opracowała model 4MAT, który mówiąc w dużym uproszczeniu, pozwala planować i realizować lekcje                           z uwzględnieniem  stylów uczenia się.
W Polsce funkcjonuje model dostosowany do naszego systemu, opierający się  na cyklu Kolba   i modelu 4MAT jest to model 4ALL. Oto jeden z przykładowych scenariuszy lekcji języka angielskiego zgodny z modelem 4ALL https://jastrzebska-kielar.jimdo.com/2017/10/24/scenariusz-lekcji-j%C4%99zyka-angielskiego/.
 
Jeżeli jesteś nauczycielem gotowym na przełamywanie schematów, chcącym się rozwijać, pragniesz pomóc swoim uczniom odkrywać ich pasje. Chcesz wiedzieć jak wyznaczać cele  
i wzbudzać motywację swoich uczniów zapraszam cię na stronę Fitedukacji.
Tam pojawi się kolejna część artykułu mówiąca o tym jak budować kontrakt, wzmacniać relacje, jak skutecznie komunikować się z uczniami , aby wydobyć potencjał, który każdy  z nich posiada. Zapraszam 😊
 
 
 
 
 
 
 


[1] L. Kupaj, W. Krysa, Kompetencje coachingowe nauczycieli…, s.12

---