Ułamek jako część całości - scenariusz lekcji matematyki

                    
  
Wśród wielu kompetencji jakimi powinien charakteryzować się nauczyciel, czyli dużych zdolności interpersonalnych, zdolności podejmowania szybkich i trafnych decyzji, podzielności uwagi, myślenia analitycznego i logicznego oraz wielu innych bardzo ważna jest odporność emocjonalna, cierpliwość, a nade wszystko empatia.




















Matematyka uważana jest za dziedzinę trudną, tym bardziej wymagane jest od nauczyciela zrozumienie i pomoc w pokonywaniu specyficznych trudności w jej uczeniu się. 

Często nauczyciele sami przyczyniają się do ich powstawania, poprzez narzucanie swojego dorosłego sposobu rozumowania, zmuszania do rozwiązywania zadań nie patrząc, czy są one im dostępne, przekazują polecenia i rozwiązują problemy w sposób zawiły posługując się często tylko słowami. Istotne jest, aby nauczyciel akceptował uczucia ucznia, wyrażał empatię – „rozumiem, że możesz tego nie rozumieć, zaraz spróbujemy coś z tym zrobić 😊”.

Nauczyciel powinien uwzględniać style uczenia się uczniów. Dzięki modelowi 4MAT jest w stanie tak pokierować lekcją, aby uwzględnić preferencje wszystkich uczniów.

Model ten sprowadza się do czterech zasadniczych pytań:

1.po co?
2. co jeśli?
3. jak?
4. co?

Styl 1. Po co? – taki uczeń chce wiedzieć, dlaczego powinien się tego nauczyć.

Styl.2. Co, jeśli? – uczeń rozważa różne nowe zastosowania i możliwości tego, czego się uczy.

Styl 3. Jak? – to uczniowie uczący się poprzez praktykę, doświadczenie.

Styl 4. Co? – ten typ uczących się lubi wykłady, chce znać informacje i tworzyć koncepcje.
 
Scenariusz tej lekcji przeznaczony jest dla uczniów klasy czwartej szkoły podstawowej.
Dotyczy on wprowadzenia i zrozumienia  pojęcia ułamka jako części całości.  

1. Wprowadzenie do lekcji:

Chwila ciszy na koncentrację, niezwykle cenna, pozwala przyswoić nawet 20% wiedzy więcej.

     2. Struktura lekcji z uwzględnieniem elementów modelu 4MAT:  

          Historia budująca motywację do aktywnego włączania się do lekcji

Na ławce siedzi dwóch ojców i dwóch synów. Maja trzy śliwki i każdy dostaje po jednej. Jak to jest możliwe?
(uczniowie zastanawiają się nad zagadką, odpowiedź padnie na końcu lekcji)
 
Co będzie tematem głównym?
 
Co? (dla uczniów preferujących styl 2.) 

Podanie tematu lekcji : „Ułamek jako część całości”

Wspólne ustalenie celów lekcji :

• poznane pojęcia ułamka zwykłego jako części całości,
• zrozumienie pojęcia ułamka jako wyniku podziału na równe części,
• poznanie budowy ułamka zwykłego.

Zapisanie tematu lekcji.

Przedstawienie uczniom nacobezu (wywieszamy je na gazetce ściennej):
Uczeń powinien:
- umieć podać przykłady ułamków zwykłych,
- umieć zamalować określoną ułamkiem zwykłym część całości,
- potrafić wskazać w ułamku licznik, mianownik i kreskę ułamkową.

Po co? (styl 1.) Rozmowa kierowa na przez nauczyciela.
Po co dzielimy całość na części?
Kiedy może się to nam przydać?
Co nam to daje?
W jakich sytuacjach to stosujemy? itp.

Jak? (styl 3.)
Następuje podział uczniów na zespoły.
Uczniowie losują przygotowane wcześniej karteczki, które wyłaniają zespoły.

---

Nauczyciel rozdaje uczniom jabłka i mandarynki, uczniowie kroją jabłka według instrukcji nauczyciela , najpierw na pół, potem połówki na kolejne dwie części.
Wprowadzenie ułamków  1/2, 1/4, 1/8   jako część całości.
Następnie uczniowie obierają mandarynki, liczą części, odrywają jedną część i określają jaką część za chwilę zjedzą, ile części zostało.
Ile części przypada na całość? (rodzaj pytań zależy od kreatywności nauczyciela 😊).

Następnie nauczyciel rozdaje uczniom  prostokątne karteczki.
Według poleceń nauczyciela dzieci składają karteczki.
Rozkładają i określają na ile części została podzielona, następnie zamalowują określone części.  Na każdej karteczce zapisują ułamek, czyli część która została zamalowana, lub jaka nie jest zamalowana.

Co jeśli? (styl 4.) Dyskusja kierowana przez nauczyciela.

Pytania i odpowiedzi typu: Na ile części podzieliłeś jabłko?
Co jeśli zjesz jeden kawałek z ośmiu? Jaką część zjadłeś?
Ile kawałków zostanie?
Jaka to część całego jabłka? itp.

,
Refleksyjne zakończenie lekcji:

1. W jakim stopniu zrozumiała(e)m dzisiejszą lekcję?    - samoocena (technika sygnalizacji świetlnej).
2. Czego się dzisiaj nauczyła(e)m ?
3. Objaśnienie i zapisanie zadania domowego - "Ułamek wczoraj i dziś"(lub opcjonalnie ćwiczenia, zadania w zależności od podręczników)
4. Co wynosicie z tej lekcji?                                                                                                                (ważne informacje dla nauczyciela, czego uczniowie się nauczyli, czy właśnie tego czego chciał ich nauczyć, informacje na temat prowadzenia lekcji, na co położyć większy nacisk).

Zamknięcie historii wprowadzonej na początku lekcji: uczniowie podają rozwiązanie, lub nauczyciel powtarza historię i wyjaśnia odpowiedź. (Możliwe, ponieważ na ławce siedzą trzy osoby: dziadek, ojciec i syn, ojciec jest jednocześnie synem dziadka 😉).